مولتی متر و نحوه کار با آن:
مولتیمتر دستگاهی است برای مشاهده چندین کمیت الکتریکی از قبیل ولتاژ یا اختلاف پتانسیل و آمپراژ یا جریان و مقاومت الکتریکی که میتوان با آن سلامت قطعات یا مشخصات یک قطعه را ارزیابی کرد. مولتیمترها در دو نوع آنالوگ و دیجیتال وجود دارند . نوع دیجیتال آن برای مصارف گوناگونی طراحی میشوند.که به وسیله یک سلکتور مدوّر بین کمیتهای الکتریکی میتواند بر حسب نیاز گردش نماید برای استفاده از آن لازم است شما با هر کدام از آن کمیتها آشنا باشید که برای هریک ، یک واحد مشخص اندازه گیری تعیین میشود.
مولتی متر دیجیتال : مولتی متر دیجیتال کمیتهای اندازه گیری شده را به صورت رقم و یا ارقامی بر روی صفحه نمایش ، نشان میدهد و معمولاً واحد کمیت اندازه گیری شده را نیز به طریق مناسبی نمایش میدهد . در شکل یک نمونه مولتی متر دیجیتالی قابل حمل نمایش داده شده است .
مولتی متر انبری : نوع دیگری مولتی متر دیجیتالی نیز وجود دارد که در آن علاوه بر امکانات بیان شده ، انبری نیز وجود دارد . توسط این انبر میتوان بدون نیاز به سری کردن مولتی متر با المان مورد نظر در مدار ، جریان گذرنده از آن المان را اندازه گرفت . اگر سیم حامل جریان متصل به المان مورد نظر را بین انبرهای این مولتی متر قرار دهیم ، مولتی متر مقدار جریان گذرنده از سیم و در نتیجه مقدار جریان گذرنده از المان مورد نظر را نمایش میدهد. بنابراین توسط این مولتی متر به راحتی و خیلی سریع میتوان مقدار جریان را اندازه گرفت . در شکل تصویری از یک مولتی متر دیجیتالی انبری نمایش داده شده است.
مولتی متر آنالوگ : در ظاهر مولتی متر آنالوگ یا عقربه ای معمولاً از یک صفحه با تعدادی خطوط مدرج ، یک عقربه که میتواند روی خطوط مدرج حرکت کند ، یک سلکتور ، تعدادی ترمینال ، یک پتانسیومتر تنظیم صفر و دو سیم رابط تشکیل میشود . ( در اینجا کاری به ساختمان داخلی مولتی متر عقربه ای نداریم و هدف فقط آشنایی با این نوع مولتی متر و نحوه استفاده از آن است ) . نمونه ای از این نوع مولتی متر در شکل نمایش داده شده است.
هنگام کار با دستگاه مولتی متر توجه به نکات زیر ضروریی می باشد:
1- برای اندازه گیری شدت جریان باید دستگاه را به طور سری در مدار قرار داد.
2- برای اندازه گیری اختلاف پتانسیل باید دستگاه را به طور موازی بین دو نقطه از مدار قرار داد.
3- هنگام اندازه گیری مقاومت لازم است جریان برق را قطع کنیم. در غیر این صورت به دستگاه آسیب میرسد.
4- دستگاه را با احتیاط جا به جا میکنیم و از وارد آمدن ضربه به آن و یا سقوط دستگاه جلوگیری مینماییم.
5- پیچ تنظیم صفر دستگاه را نباید دستکاری کرد، زیرا این بخش از دستگاه خیلی حساس است و ممکن است فنر مربوط به آن قطع و دستگاه خراب شود.
6- همیشه هنگام اندازه گیری کمیتها کلید سلکتور را روی بیشترین درجه قرار میدهیم و در صورت لزوم به تدریج آن را کاهش میدهیم تا به دستگاه لطمه ای وارد نشود.
7- حتی الامکان کلید سلکتور را در جهت حرکت عقربههای ساعت میچرخانیم، به علاوه چرخاندن سریع کلید سلکتور برای دستگاه خالی از ضرر نیست.
طرز کار مولتی متر دیجیتال
یک مولتی متر دیجیتالی قادر است مقادیر وسیعی از پارامترهای الکترونیکی را اندازه گیری نماید و به نمایش درآورد از جمله مقادیری که یک مولتی متر می تواند اندازه گیری نماید می توان موارد زیر را نام برد :
1- مقدار ولتاژ مستقیم ( ولتاژ باطری و منابع تغذیه ( کلید چرخان را روی حالت V dc می گذاریم.
2- مقدار ولتاژ متناوب ( ولتاژ برق شهر و نوسان سازها ، ترانس ها و...)کلید چرخان را روی حالت
V ac می گذاریم.
3- مقدار اهم مقاومت ها ( مقدار مقاومت الکتریکی) کلید چرخان را روی حالت اهم Ω می گذاریم.
4- مقدار جریان الکتریکی کلید چرخان را روی حالت آمپر یا A می گذاریم.
5- تشخیص سالم بودن ترانزیستورها کلید را روی حالت HFE می گذاریم و ترانزیستور را درمحل مخصوص اش بارعایت پایه ها فرو میبریم.
6- چک کردن اتصال بین دو نقطه به وسیله سیم هایش و بوق داخلی . کلید را روی حالت علامت بوق میگذاریم.